Każdy, kto obserwował dzieci na placu zabaw, widzi od razu, jak inaczej bawią się maluchy, a jak starszaki. W praktyce wygląda to tak, że jedno miejsce rzadko odpowiada wszystkim w równym stopniu, chyba że zostanie naprawdę dobrze przemyślane. I właśnie tu pojawia się kluczowa rola projektowania – takie place zabaw dla dzieci muszą brać pod uwagę rozwój, bezpieczeństwo i naturalny sposób korzystania z przestrzeni. Bez tego nawet najdroższe urządzenia nie spełnią swojej funkcji.
Dlaczego różne grupy wiekowe potrzebują innych rozwiązań na placu zabaw?
Umówmy się: dwulatek i dziewięciolatek mają zupełnie inne oczekiwania wobec tej samej przestrzeni. Młodsze dzieci szukają prostych bodźców, stabilności, niskich platform i elementów, które nie wymagają zbyt dużej siły. Starsze – wyzwań, wysokości, torów wspinaczkowych. Normy PN-EN 1176 jasno określają, że wysokość upadku powinna być dopasowana do wieku użytkowników, dlatego urządzenia dla maluchów nie powinny przekraczać 60–90 cm, a dla starszych mogą sięgać nawet 180 cm.
Szukasz urządzeń dopasowanych do różnych stref wiekowych na plac zabaw? Sprawdź ofertę Avis Place Zabaw: https://www.avisplacezabaw.pl/
Jak zaplanować strefy tak, żeby plac zabaw działał intuicyjnie?
Tak naprawdę kluczem jest wydzielenie stref – nie zawsze fizycznie, ale logicznie. Młodsze dzieci potrzebują spokojniejszej części, najlepiej z dobrą widocznością dla opiekunów. Niskie zjeżdżalnie, bujaki, sensoryka – to sprawdza się prawie zawsze. Z kolei dla starszych warto przewidzieć konstrukcje linowe, wyższe wieże, bardziej wymagające przeszkody. I co ważne: te strefy nie mogą na siebie niebezpiecznie „nachodzić”. W praktyce wygląda to tak, że wystarczy 2–3 metry bufora między częściami, by uniknąć niekontrolowanego przecinania się torów ruchu.
Kolejna sprawa to płynność przejść. Dzieci rosną szybko i często początkowo wybierają prostsze urządzenia, a z czasem naturalnie przechodzą do bardziej złożonych – dlatego projektowanie placu zabaw powinno umożliwiać takie „przeskoki”, a nie zmuszać do zmiany całej lokalizacji.
Na jakie parametry zwrócić uwagę, projektując plac zabaw dla różnych grup wiekowych?
Prawda jest taka, że tu liczą się detale. Wysokości platform, średnice uchwytów, rozstaw stopni, kąty podejścia – to wszystko powinno wynikać z możliwości motorycznych danej grupy. Młodsze dzieci lepiej radzą sobie, gdy odległości między stopniami nie przekraczają 25 cm, podczas gdy starszym można zaproponować nawet 35–40 cm.
Warto też pamiętać o podłożu. Nawierzchnia EPDM jest bezpieczna i daje możliwość dopasowania amortyzacji do maksymalnej wysokości upadku. W praktyce wygląda to tak, że dobrze dobrane podłoże neutralizuje sporą część ryzyka – szczególnie w strefach wspinaczkowych. Ważne jest też uwzględnienie dostępności: szerokość przejść, brak progów, ścieżki prowadzące do każdej ze stref.
No i nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że place zabaw dla dzieci powinny rozwijać różne kompetencje: równowagę, koordynację, siłę, ale też sensorykę. Dlatego w projekcie warto mieszać: ruch, dotyk, elementy dźwiękowe czy manipulacyjne.
Czego unikać, tworząc plac zabaw „dla wszystkich”?
Prawda jest taka: największym błędem jest próba stworzenia jednego uniwersalnego zestawu urządzeń, który miałby pasować dzieciom w wieku od dwóch do dwunastu lat. W praktyce wygląda to potem tak, że nikt nie jest zadowolony. Maluchy boją się wejść na zbyt wysokie elementy, starsze dzieci nudzą się przy zbyt prostych konstrukcjach.
Drugą pułapką jest przeładowanie — zbyt wiele urządzeń ustawionych blisko siebie sprawia, że przestrzeń traci logikę i staje się nieintuicyjna. Do tego dochodzą kwestie bezpieczeństwa: brak buforów, zbyt małe strefy upadku, chaotyczne przejścia. Czasem po prostu lepiej postawić na mniejszą liczbę urządzeń, ale za to dobrze dobranych i funkcjonalnych.
Rzecz w tym, że dobry plac zabaw rozwija się razem z dziećmi – pozwala im przechodzić do coraz trudniejszych aktywności, nie ograniczając przy tym młodszych użytkowników. Gdy konstrukcje są dopasowane do wieku, a przestrzeń logicznie podzielona, całość działa naturalnie i bezpiecznie, a dzieci wracają tam z przyjemnością.
